Cú sập thị trường crypto hôm thứ Sáu, với hơn 19 tỷ USD vị thế bị thanh lý, đã chia rẽ giới đầu tư: một bên cho rằng đây là hành động “bán tháo có chủ đích” của các nhà tạo lập thị trường, trong khi nhiều chuyên gia khẳng định đây là quá trình giảm đòn bẩy tự nhiên sau giai đoạn thị trường tăng nóng.
Theo dữ liệu của DefiLlama, tổng giá trị hợp đồng mở (open interest) trên các sàn DEX đã giảm từ 26 tỷ xuống còn dưới 14 tỷ USD, trong khi phí giao dịch trên các nền tảng lending vượt 20 triệu USD – mức cao nhất lịch sử.
Nhà phân tích Axel Adler Jr. từ CryptoQuant cho biết khoảng 93% lượng thanh lý này là “giảm đòn bẩy có kiểm soát”, chứ không phải sụp đổ dây chuyền. Trong tổng 14 tỷ USD giảm open interest, chỉ có khoảng 1 tỷ USD vị thế long Bitcoin bị thanh lý — “một dấu hiệu cho thấy thị trường đang trưởng thành hơn,” ông nói.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin vào kịch bản “tự nhiên”. Một số trader cáo buộc các market maker đã rút thanh khoản khỏi sàn đúng thời điểm nhạy cảm, khiến giá lao dốc mạnh hơn. Dữ liệu từ Coinwatch và nhà phân tích on-chain YQ cho thấy độ sâu thị trường (market depth) trên Binance đã sụt tới 98% chỉ trong vòng vài phút sau khi Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 100% với hàng hóa Trung Quốc.
Theo Coinwatch, nhiều nhà tạo lập thị trường đã tạm ngừng hoạt động bot trong khoảng 1–2 giờ trước khi dần quay lại cung cấp thanh khoản. Một số token có vốn hóa trên 5 tỷ USD gần như mất toàn bộ độ sâu giao dịch trong suốt 5 giờ liên tiếp.
Dù nguyên nhân cụ thể vẫn đang được tranh luận, phần lớn chuyên gia cho rằng cú sập vừa qua không xuất phát từ lỗi hệ thống mà là kết quả của việc thị trường tự điều chỉnh sau giai đoạn dùng đòn bẩy quá mức.
