1. Khi Web3 không còn là “cuộc chơi của nước ngoài”
Trong những năm gần đây, Web3 không chỉ là khái niệm công nghệ – mà đã trở thành một xu hướng toàn cầu về cách con người sở hữu tài sản, dữ liệu và giá trị. Tại Việt Nam, dù khung pháp lý còn đang hoàn thiện, hàng loạt startup và doanh nghiệp đã nhanh nhạy “nhúng mình” vào làn sóng này, từ NFT, blockchain đến token hóa và DAO.
Nhưng liệu Việt Nam có thể đi xa trong cuộc đua Web3 toàn cầu không? Và đâu là lối đi phù hợp cho startup và doanh nghiệp truyền thống trong bối cảnh còn nhiều rào cản?
2. Hệ sinh thái startup Web3 tại Việt Nam – Đang phát triển nhưng thiếu bệ đỡ
✅ Các dự án nổi bật đã từng gây tiếng vang:
- Axie Infinity (Sky Mavis) – Game NFT “triệu đô” từ Việt Nam.
- Kyber Network – Giao thức thanh khoản DeFi.
- Coin98 – Hệ sinh thái ví, sàn và DeFi tools nổi tiếng ở Đông Nam Á.
- Nami, ONUS, Realbox, Ninety Eight, Calamus ID – các tên tuổi trong staking, NFT, token hóa tài sản, DID (danh tính phi tập trung)…
⚠️ Nhưng thực tế:
- Đa số startup Web3 Việt vẫn phụ thuộc vào nguồn vốn ngoại (VC từ Singapore, Hàn, UAE…).
- Gặp khó khăn khi vận hành tại Việt Nam vì chưa có hành lang pháp lý cụ thể cho ICO, token, NFT, staking…
- Nhiều sản phẩm tốt nhưng phải đăng ký pháp nhân ở nước ngoài để gọi vốn, ký hợp đồng, phát hành token.
3. Doanh nghiệp truyền thống: Có thể tham gia Web3 không?
Câu trả lời là có, thậm chí nên bắt đầu sớm nếu muốn dẫn đầu trong làn sóng số hóa mới. Dưới đây là một số mô hình thực tiễn:
| Doanh nghiệp | Hướng ứng dụng Web3 |
|---|---|
| F&B – Cà phê, nhà hàng | NFT Membership, Loyalty token, đặt bàn VIP bằng ví Web3 |
| Thời trang | NFT hóa sản phẩm giới hạn, tích hợp AR/VR thời trang ảo |
| Giáo dục – Đào tạo | Cấp chứng chỉ bằng NFT, quản lý danh tính học tập qua blockchain |
| Du lịch – khách sạn | NFT voucher du lịch, gói combo “phi tập trung” bán trước |
| Logistics – xuất khẩu | Truy xuất chuỗi cung ứng minh bạch bằng blockchain |
4. Cơ hội dành cho startup và doanh nghiệp Việt
📌 1. Đi trước đón đầu thị trường nội địa
- Khi tài sản số được luật hóa, các startup và doanh nghiệp đã có sản phẩm, cộng đồng, mô hình… sẽ chiếm lợi thế lớn.
🌏 2. Vươn ra thị trường quốc tế
- Web3 cho phép sản phẩm Việt “borderless” – nghĩa là bạn có thể phục vụ khách hàng toàn cầu mà không cần mở văn phòng ở mỗi quốc gia.
💸 3. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài
- Các quỹ đầu tư Web3 tại Singapore, UAE, Hong Kong rất quan tâm đến startup Việt nếu có đội ngũ mạnh và sản phẩm cụ thể.
🤝 4. Hợp tác chiến lược với Big Tech/Web2
- Web3 không phải là sự thay thế Web2 mà là sự kết hợp: startup có thể cung cấp giải pháp blockchain cho ngân hàng, fintech, sàn TMĐT, thương hiệu truyền thống.
5. Những thách thức mà startup và doanh nghiệp Web3 đang đối mặt
| Thách thức | Tác động |
|---|---|
| Chưa có hành lang pháp lý | Gây khó khăn trong việc phát hành token, niêm yết sàn, gọi vốn. |
| Thiếu nguồn nhân lực chuyên sâu | Blockchain Dev, Token designer, chuyên gia DeFi/NFT còn rất hiếm tại thị trường Việt. |
| Định kiến từ cộng đồng và chính quyền | Web3 dễ bị gắn với “coin rác”, đa cấp, gây khó khăn khi truyền thông sản phẩm. |
| Khó tích hợp với hệ thống tài chính – kế toán hiện tại | Do chưa có tiêu chuẩn ghi nhận tài sản số trong báo cáo tài chính. |
6. Hướng đi đề xuất cho startup và doanh nghiệp Việt
✅ Đối với startup Web3:
- Tập trung vào sản phẩm có ứng dụng thực tiễn: DeFi có lợi suất thật, NFT có quyền sử dụng, token có utility rõ ràng.
- Giữ pháp lý sạch – minh bạch tài chính, chuẩn bị sẵn sàng để tham gia sandbox khi chính phủ cho phép.
- Xây dựng cộng đồng gắn bó, minh bạch, tránh “pump dump”, “shill token”.
- Hợp tác với doanh nghiệp Web2: Đừng cạnh tranh, hãy giúp họ chuyển đổi.
✅ Đối với doanh nghiệp truyền thống:
- Bắt đầu từ những ứng dụng nhỏ, đơn giản như NFT membership, xác thực hóa đơn, loyalty token.
- Đào tạo đội ngũ Web3 cơ bản để sẵn sàng tiếp cận công nghệ mới.
- Thử nghiệm trong phạm vi nội bộ hoặc nhóm khách hàng thân thiết trước khi mở rộng.
7. Gợi ý các mô hình Web3 tiềm năng tại Việt Nam
| Mô hình | Tính khả thi | Ngành phù hợp |
|---|---|---|
| NFT Membership | Cao | F&B, Gym, Spa, CLB |
| Token hóa bất động sản | Trung bình (chờ pháp lý) | BĐS, đầu tư |
| DAO vận hành cộng đồng | Trung bình | Game, Giáo dục, Social |
| Blockchain loyalty system | Cao | TMĐT, bán lẻ, thương hiệu |
| Truy xuất chuỗi cung ứng | Cao | Xuất khẩu nông sản, thủy sản |
8. Kết luận: Web3 là cánh cửa lớn – nhưng không dành cho người thiếu chuẩn bị
Việt Nam có một vị thế đặc biệt: dân số trẻ, yêu công nghệ, hệ sinh thái Web2 mạnh, và đang trong giai đoạn hoàn thiện khung pháp lý. Nếu tận dụng tốt, startup và doanh nghiệp Việt có thể bứt phá trở thành những “người dẫn đầu” thay vì chỉ là người theo sau trong cuộc cách mạng tài sản số và Web3.
